دوره 4، شماره 36، تیر 1401، صفحات 140 - 154

نویسندگان : میلاد دهقانی* ¹ ، مریم غلامی زین آباد ² ، مرضیه فردوسی دولت شانلو ³

چکیده :
در فقه و حقوق اسلام، هدف اصلی ایجاد مسئولیت، جبران زیان‌های وارده و برقراری قسط و عدالت اسلامی است. در این میان مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری از مواردی هستند که برای جبران ضرر از شخص متضرر وضع شده‌اند. در مسئولیت مدنی قاعده کلی آن است که اگر شخصی از روی عمد یا بی‌مبالاتی ضرری به کسی وارد کند، مسئول شناخته شده و باید در صدد جبران خسارت آن برآید و در مسئولیت کیفری در صورتی که شخص عامدانه ضرری به دیگری وارد کند مجرم شناخته شده و باید مجازات گردد. در واقع هدف از این تحقیق پاسخ به این سوال است که آیا می‌توان برای مسئولیت مدنی و کیفری رابطه‌ای مشابه رابطه غذا و دارو در نظر گرفت؟ به این صورت که مسئولیت مدنی را به مثابه غذا یعنی قابل مصرف و سرایت به همه اشخاص بدون در نظر گرفتن شرایط خاص و مسئولیت کیفری را به مثابه دارو یعنی عدم تجویز آن به همه افراد مگر با شرایط خاص، در نظر بگیریم. این تحقیق که به روش توصیفی-تحلیلی تدوین شده برای همانندی رابطه مسئولیت مدنی و کیفری به غذا و دارو به اصول و قاعده‌ای چون اصالة الإباحه، اصالة البرائت، اصل تعمیم و قاعده التعیین بالعرف کاتعیین بالنص استناد شده است که ابتدا به تعریف و توضیح مختصری از آن‌ها پرداخته می‌شود و سپس کیفیت استدلال بیان می‌گردد.

کلمات کلیدی :
مسئولیت، مسئولیت مدنی، مسئولیت کیفری، غذا، دارو.