تحلیلی بر قضا و قدر الهی و رابطه آن با اراده و اختیار

دوره 4، شماره 38، شهریور 1401، صفحات 38 - 48

نویسندگان : ثریا فلّاح پور و رضا بیرانوندی و محمّدمهدی کریمی نیا و مجتبی انصاری مقدم *

چکیده :
پیامبران الهی از طرف خداوند برای هدایت بشر فرستاده شدند و با ارائه برنامه های مدون در زمینه توحید، معاد، عدالت و .... چراغ هدایت و راهنمای انسانها برای رسیدن به سعادت اخروی بوده اند. یکی از مسائلی که همواره در تعالیم دینی مطرح شده ، بحث قضاء و قَدَر است که از پیچیده ترین مباحث دینی و علمی به شمار رفته و در ادوار مختلف فلاسفه و علما روی آن و رابطه اش با اختیار انسان بحث کرده و نظرات مختلفی بیان نموده اند. قضاء و قَدَر یک بحث کلامی است که در آن مشخص می‌شود که حوادث جهان و سرنوشت انسان‌ها تا چه اندازه به خواست و مشیت الهی مرتبط بوده و تا چه اندازه به قدرت اختیار و انتخاب انسان‌ها باز می‌گردد. در این مقاله با توجه به برخی آیات قرآن، روایات و کتب مختلف ضمن معناشناسی قضاء و قَدَر و بیان اقسام آن، به تحلیل فلسفی و بیان رابطه سرنوشت با افعال اختیاری انسان می‌پردازیم.

کلمات کلیدی :
قضا، قدر الهی، اراده، اختیار، دستورات اسلامی.