شناسایی و ارزیابی عوامل موثر در موفقیت قرارداد های بین المللی BOT

دوره 6، شماره 66، دی 1403، صفحات 20 - 43

نویسندگان : صمد شفق * و کیارش جهانپور

چکیده :
رویکرد ساخت، بهره برداری و انتقال در سال های اخیر، نقش روز افزونی در اجرای پروژه های صنعتی و زیربنایی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پیدا کرده است. در این میان موفقیت نسبی و گسترش جهانی روش BOT موجب استقبال چشمگیر کشورهایی شده است که دچار کمبود منابع هستند و یا به تکنولوژی روز دسترسی ندارند. تجارب حاضر نشان می‌دهد که لزوماً نمی توان هر پروژه ای را با هر شرایطی با این روش اجرا کرد و انتظار موفقیت را داشت. بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع، دراین مقاله سعی شده است به تعیین معیارهای موفقیت برای قراردادهای BOT پراخته شود. بدین منظور جهت گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. شیوه نمونه گیری به صورت هدفمند بوده و از میان جامعه آماری (مدیران و کارشناسان خبره شهرداری های شهر کرج)، تعداد 58 نفر برای پاسخگویی به سوالات انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل یافته ها نیز با استفاده از روش های آماری استنباطی (آزمون تی – استیودنت، فریدمن و همبستگی) است. نتایج حاصل از یافته ها (آزمون تی – استیودنت) نشان می دهد که تمامی مولفه های استخراج شده موثر بر موفقیت پروژه های BOT (عوامل فنی – مالی، انتخاب پروژه مناسب، عوامل مدیریتی، نقش دولت و عوامل انسانی) در سطح معناداری 1 درصد معنادار است. همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن نشان می دهد که تمامی زیرمولفه های سازنده عوامل دارای ارتباط مثبت بوده و درجه همبستگی متوسط تا قوی بین زیرمولفه ها برقرار بوده است. در نهایت نیز نتایج به دست آمده از آزمون رتبه ای فریدمن نشان داد درجه اهمیت هریک از مولفه های موثر بر موفقیت پروژه های BOT به ترتیب شامل عوامل فنی – مالی، انتخاب پروژه مناسب، عوامل مدیریتی، نقش دولت و عوامل انسانی است.

کلمات کلیدی :
قرارداد های بینالمللی، BOT ، تکنولوژی، پروژه