واکاوی مفهوم عاطفه در ادبیات تعلیمی و تداعی آن در آثار سعدی

دوره 2، شماره 9، فروردین 99، صفحات 58 - 73

نویسندگان : محمد محمدی *

چکیده :
اساساً انسان‌ها بیشتر با عواطف خود به زنـدگی جـان و زیـبایی می‌بخـشند و با خردورزی، عاطـفه‌ی شـدید یا احساساتشان را تعدیل می‌کنند؛ لذا عاطفه یا احساس، زمینه درونی و معنوی شعر و عنصر بنیادین در شکل گیری هر اثر ادبی است. آثار سعدی حاوی اشعار ارزشمندی است که شاعر مضامین انسان سازی را در آن مطرح کرده که عمل به آن ها فرد را به سعادت می رساند. با بررسی متن اشعار مشاهده می شود که سعدی چگونه در تک تک اشعار خود عواطف و احساسات انسانی را ذکر کرده است. این پژوهش در پی آن است تا با ارائه‌ی تعریف عواطف و احساسات، جلوه‌های آن را در اشعار سعدی نشان داده، ضمن دسته‌بندی آن ها به تجزیه و تحلیل عواطف و احساسات شاعـر بپردازد. نگارنده پی ‌‌برده ‌است که سعدی شناخت تام و کاملی از انسان و نیازهای او داشته است. وی عواطف و احساسات ظریف آدمی را به صورت اشعار لطیف بیان داشته است. او از هر فرصتی برای به اوج رساندن کلام خود و تسخیر بیشتر مخاطب بهره جسته است. نتیجه نشان می دهد که سعدی عواطف و احساسات بی شماری را چون: خشم، ترس، نفرت، عشق، بخشش، همدلی و ... را در اشعار ارائه می دهد و خط سیر فکری واحدی را در این زمینه دنبال می کند که بازگویی آن می تواند برای نسل جدید کارساز باشد.

کلمات کلیدی :
عنصر عاطفه، سعدی، اشعار سعدی، ادبیات تعلیمی