تحلیل ابعاد داستان های قرآن براساس اسلوب روایت

دوره 4، شماره 33، فروردین 1401، صفحات 95 - 83

نویسندگان : ولي الله مولائي فرد و محمّدمهدي كريمي نيا * و مجتبی انصاری مقدم

چکیده :
اسلوب روایت به شیوه بیان، تدبر و تمهیدی است که نویسنده در بیان یا نوشتن داستان از آن بهره می‌جوید. هر داستان بنا به تفاوت نگرشی نویسنده شیوه خاصی را برگزیده و آن را دنبال خواهد کرد. در بررسی داستان‌های قرآنی، اسلوبی که به کار رفته به معنای تألیف سخن و اختیار الفاظ است که این اسلوب منحصری است که نه شعری و نه صورت نثری دارد. داستان قرآن در اسلوب روایی خود بهره‌گیری هوشیارانه از عناصر داستان داشته به طوری که در عین دوری از غلطیدن در اوهام و خیالات داستان‌های بشری، حاوی مضامین بلند فطری و طرح داستان و عناصر مهمی چون گفتگو، شخصیت‌پردازی و...، مانایی عصری مضامین قرآن، خلق اسلوب‌های جدید داستان‌پردازی، فاصله‌گذاری و پرورش نوعی تخیل هنرمندانه و بالاخره تکرار محتوای داستان در زوایای‌دید مختلف از اصلی‌ترین جنبه‌های روایی قرآن می‌باشد. بسیاری از داستان‌های قرآنی، شروعش از نقل و در زمانی زنده و حاضر و سپس بازگشت داستان به انواعی از داستان کامل در عین حال متداخل از نظر موضوع و درونمایه با طرحی زیبا، در زمانی پیچیده و مجدداً بازگشت به زمان نقل اولیه با استفاده از همة عناصر داستان‌پردازی از بدایع قرآن می‌باشد. شگردهای تربیتی در غالب داستا‌ن‌های قرآنی، بزرگترین ارمغان ساختارگرایی در حوزه نظریه ادبی به شمار می آید. در این پژوهش با بررسی سه مولفه ایجاز و تفصیل، فواصل و تکرار این نکته حاصل خواهد شد که داستان‌های قرآنی در کنار جنبه های تربیتی‌اش، جنبه های هنری آن نیز به وجه احسن بازگو شده است.

کلمات کلیدی :
ایجاز، فواصل، تکرار، داستان، اسلوب روایی