زمینه ها و سازوکارهای نظارتی برون سازمانی زندانیان

دوره 2، شماره 9، فروردین 99، صفحات 25 - 33

نویسندگان : مجید ابراهیمی * و الهام جوانمردی فرد و پرویز اعتباریان خوراسگانی

چکیده :
قطع ارتباط محکوم با دنیای خارج به دلیل زندانی شدن باعث می‌شود بسیاری از حقوق ذاتی و اجتماعی وی تحت‌الشعاع قرار بگیرد؛ از این‌ رو اهمیت رعایت حقوق و توجه به افراد زندانی دو چندان می‌شود. قاضی ناظر زندان که به‌نوعی قاضی اجرای حکم در زندان نیز هست به دلیل ارتباط نزدیک با زندانیان و آگاهی کامل از حقوق و مشکلات زندانیان می‌تواند ضامن حفظ حقوق آنان بشود. نظارت (کنترل) از اجزای شناخته‌شده مدیریت محسوب می‌شود، بطوریکه بدون توجه به اصل نظارت (کنترل) سایر اجزا مدیریت، مانند برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی و هدایت و بسیج منابع نیز ناقص است و تضمینی برای انجام درست آن‌ها وجود ندارد. قاضی ناظر زندان به‌عنوان یکی از اشخاص تأثیرگذار در مدیریت زندان با نظارت بر اجرای قوانین، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط با زندانیان می‌تواند از تضییع حقوق زندانیان جلوگیری به عمل بیاورد. پژوهش حاضر با هدف احصاء و تبیین وظایف نظارتی بر حقوق زندانیان انجام شد. پس از مرور قوانین و مقررات، آیین نامه ها و دستور العمل ها، وظایفی همچون، نظارت بر امور زندانیان، نظارت بر تفکیک زندانیان، نظارت بربهداشت و تغذیه زندانیان، نظارت بر کمیت و کیفت اتاق‌های زندانیان، نظارت بر ملاقات و ارتباط زندانی با دنیای خارج از زندان، نظارت و رسیدگی به زندانیان بیمار و نظارت بر تصمیمات شورای انضباطی و مانند این‌ها برای حفظ حقوق زندانیان احصاء و تبیین شد. بر اساس یافته‌های این تحقیق و مداقه در قوانین و بالأخص آیین‌نامه سازمان زندان ها مشخص شد که به‌طور مثال قاضی ناظر زندان بر تصمیمات شورای طبقه‌بندی نظارت استصوابی و بر تصمیمات شورای انضباطی نظارت اطلاعی و یا اینکه قاضی ناظر زندان، نظارت اجرایی بر بهداری و زندانیان بیمار را دارد. اما پیشنهاد می شود که برای تضمین حقوق زندانیان نیز پیشنهاد شد تا هیات های بازرسی غیر وابسته به سازمان زندانها و دادگستری تشکیل گردد.

کلمات کلیدی :
مسوولیت، نظارت، کنترل و حقوق زندانیان.