بررسی بینامتنی رابطه نفاق و ریا در قرآن و نهج البلاغه

دوره 3، شماره 26، شهریور 1400، صفحات 159 - 144

نویسندگان : مریم شامحمدی و محمّدمهدی کریمی نیا * و مجتبی انصاری مقدم

چکیده :
از جمله موضوعاتی که در قرآن و روایات به خصوص سخنان حضرت علی(علیه السلام) بسیار به آنها اشاره شده، موضوع «رابطه نفاق و ریا» است. «ریا» زیر مجموعه نفاق می باشد همچنین ریا وصف عمل شخص ریاکار است ولی نفاق وصف شخصی است که ظاهر و باطنش با هم مخالف است؛ ضرورت بررسی این موضوع در آن است که، مسلمانان جهت رسیدن به کمالات زندگی نیازمند هدایت های وحیانی و آموزه های اهل بیت به خصوص حضرت علی (علیه السلام) هستند، بنابراین اگر به نکات آموزنده قرآن و نهج البلاغه توجه نمایند، معيارهاي موشكافانه اي را استخراج خواهند كرد كه مي‌تواند آنان را در پيشبرد اهداف زندگي موفق نمايد. نوشتار حاضر که بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته، در صدد نشان دادن بخشي از رابطه بین دوچهره گان(منافقان) و ریاکاران از منظر قرآن و نهج البلاغه مي‌باشد که از جمله یافته های این پژوهش می‌توان گفت: یکی از روابط بین «ریا» و «نفاق» آن است که، شخص ریاکار ظاهرش را برخلاف باطن خود مى‏نمايد تا مردم را بفريبد، پس در اين حالت، رياكارى، نام ديگر پيدا مى‏كند كه همان دورويى و نفاق است؛ اما بر مبنای قرآن مهمترین خصوصیت انسان ریاکار، نفاق است، به عبارت دیگر عمل ریایی از کسی صادر نمی‌شود، مگر اینکه آن شخص دارای صفت نفاق باشد.

کلمات کلیدی :
ریا، ریاکار، منافق، نفاق، منافقین