نسبت جهانی‌شدن و جنبش‌های احیای دینی

دوره 4، شماره 37، مرداد 1401، صفحات 24 - 40

نویسندگان : حسن آرایش * و سید یوسف حسینی راد و سید عباس حسینی راد

چکیده :
پدیده جهانی‌شدن در عصر حاضر باعث تحولات گوناگونی در حوزه‌های مختلف تکامل بشری شده است. یکی از حوزه‌های متاثر، باورهای دینی و مذهبی جوامع است. نهضت‌ها و جنبش‌های دینی، از جمله پدیده‌های مهم قرن بیستم می‌باشند که پیدایش این جنبش‌ها به نیمه اول و گسترش آن به نیمه دوم این قرن بر می¬گردد. سوال اصلی این پژوهش این است که فرایند جهانی‌شدن چگونه و به چه میزان جنبش‌های دینی را متاثر ساخته و این جنبش‌ها چه نسبتی با موج جهانی شدن داشته‌اند؟ در پاسخ به این سوال فرضیه این مقاله این است که «فرایند جهانی‌شدن از رهگذر برجسته‌سازی هویت در اشکال مختلف آن و نیز با فرسوده ساختن گفتمان رسمی و دولتی، سبب احیای جنبش‌های دینی گردیده است». جهانی‌شدن در ابعاد گوناگون خود با گسترش شبکه‌های جهانی قدرت، ثروت و اطلاعات و همچنین کاهش اقتدار دولت، زمینه نوعی احساس ناامنی و رها شدگی و بحران هویت را فراهم نموده است. بنابراین جنبش‌های دینی از آن رو به وجود می‌آیند که جهانی‌شدن ورود متدینین ‌را در جهان آتی تحریم کرده و جایی برای دین در سازمان خود در نظر نمی‌گیرد. در این پژوهش از روش تبیینی ـ تحلیلی استفاده شده است.

کلمات کلیدی :
جهانی‌شدن، جنبش‌های احیای دینی، هویت، بحران هویت.